“Aşk ilişkileri pazarlık değilse, peki kazanç ve kayıp üzerine yapılan konuşmalar ve anlaşmalar…nedir?; bunlar duygusal bağlardır, aşk için sebep bulamazsınız ya da pazarlık yapamazsınız. O, duygusal bir yanıttır.”
Dr. Susan M. Johhnson
Duygu Odaklı Çift Terapisi (Emotionally Focused Couple Theraphy), yetişkin romantik ilişkilerindeki sorunları bağlanma teorisi temelinde ele alan, ağırlıklı olarak çiftlere ve ailelere uygulanabilen, duygulara öncelik verilen, kısa süreli, sistematik ve etkisi kanıtlanmış bir müdahale yöntemidir. 1980’li yıllarda Dr. Susan Johnson ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş bir terapi yöntemi olan DOÇ terapisi yetişkin ilişkilerindeki sorunları, sıkıntıları azaltmayı ve çiftler arasında daha güvenli sevgi bağları oluşturmayı amaçlar.
Duygu, kendiliğin yapılandırılmasında temeldir. İnsanlar duygulara sahiptirler ve duygularını anlamlandırma sürecini yaşarlar. Duygu tipleri arasındaki ayrımı yapmak müdahale etmek için önemlidir. Çiftler arasındaki ilişkilerde temel etkileşim kaynağı olarak duygulara öncelik veren DOÇ terapisinde, olumsuz döngülere sıkışıp kalmış çiftlerin bu döngülerini farketmeleri ve bu döngülere kaynaklık eden temel duygularını (korku, kızgınlık, kırgınlık, öfke vb) farkederek ifade etmeleri hedeflenir. Duygusal tepkiler, temel korku ve ihtiyaçları kapsayacak şekilde açıldığı zaman, DOÇ terapisi müdehaleleri ile bu duygulara dayanan yeni ve işlevsel davranış kalıpları oluşturulmasına yardımcı olunur ve böylelikle kişiler arasında daha güvenli ve eşitlikçi bir ilişki kurulması desteklenir.
Duygu odaklı çift terapisinde hedef en kısa tanımıyla, kişilerin eşleri ile aralarındaki sorunları ve çatışmaları çözmek için temeldeki duyguları ele almaktır. Bu yaklaşıma göre çiftlerin sıkıntı yaşamalarının ana sebebi belli bir süreklilik içerisinde hapsolmalarıdır. Örneğin, bir eşin davranışı diğerinin istemeyen davranışını tetikler. Bu durumda eş yeniden aynı davranışı sergileyerek karşısındakinin istenmeyen davranışı daha şiddetli bir şekilde gerçekleştirmesine neden olur. Yani ortadaki şey bir çeşit kısır döngüdür ve çiftler bu döngüyü kırmakta zorlandıkları için ilişkileri daha da karmaşık ve içinden çıkılamaz bir hal alır. Duygu odaklı çift terapisinde, bu süreklilik arz eden döngünün eşler tarafından anlaşılması hedeflenir. Ardından bu döngüye neden olan duyguların farkına varılması ile terapist çiftleri duygularını paylaşma konusunda cesaretlendirir ve döngüyü kırmaları için teşvik eder.
Duygu Odaklı Çift Terapisi’nin Hedefleri;
- Duygusal partnerimize bağlanma davranışımızı düzenleyen, diğerlerine istek ve ihtiyaçlarımızı ifade etme konusunda bizi yönlendiren ve motive eden ana kaynak duygudur. Sorunlu ve sıkıntılı ilişkilerimizde sergilediğimiz bir takım dramatik duygulara odaklanılan bu yaklaşımda, önemli duygusal tepkileri yeniden yapılandırmak, genişletmek ve düzenlemek hedeflenir.
- Güvenli bağlanma ve iletişim kurmanın önünde engel teşkil eden bağlanma kaygılarını dikkate alarak kişilerin bilinçaltlarındaki ruhsal çatışmalara yönelik bir içgörü kazandırmaya ağırlık verilir. İlişkilerin mantığa dayalı bir uzlaşma değil, bir bağlılık olması nedeniyle ,DOÇ terapisinde çiftlerin arasında güvenli bir bağ oluşumunu sağlamaya odaklanılır.
- Bireylerin duygusal ihtiyaçlarını ve isteklerini ortaya koyan duygusal tepkileri genellikle sağlıklı ve uyumludur ancak kırılgan olunan ya da ilişkiye dair tehdit algılanılan ortamlarda sergilenen tavırlar problemlere yol açabilmektedir. DOÇ terapisinin yoğunlaştığı önemli bir nokta da ilişkide soruna yol açan duruş ve tavırlarda değişiklik yaratarak, yeni ve etkili etkileşim döngüleri oluşturmak ve sonrasında yaşanabilecek çatışmalarda çiftlerin uzlaşma becerileri geliştirmelerine katkı sağlamaktır.