EMDR terapi (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) veya Türkçe adı ile “Göz Hareketleri İle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme Terapisi” bireylerin geçmiş yaşantılarındaki olumsuz, travmatik, rahatsız edici deneyimlerinin sonucunda ortaya çıkmış olan rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan psikoterapi yöntemidir.
EMDR Terapisinin Tarihçesi;
1987 yılında bir parkta yürürken, Francine Shapiro belli rahatsız edici düşüncelerle ilgil düzensiz göz hareketlerinin spesifik etkisini fark etti. Bu rahatsız düşüncelerin duygusal bileşenleri, hızlı ve spontane bir biçimde azaldı. Bunun üzerine bu etkiyi araştırmaya karar veren Shapiro, yaklaşık 70 kişiyle yaptığı gayri resmi araştırmalar sayesinde , çeşitli faktörlerin farklı bireylerin rahatsız edici düşüncelerinin duygusal bileşeninde benzer düşüşleri sağlamaya yardımcı olduğunu keşfetti. Daha sonrasında bu prosedürü belirli bir olayla ilgili kronik travma-bağlantılı semptomları olan bir savaş travması mağduruna önerdi. Bu prosedürle ilgili tek bir kısa seans, belirli bir olayla ilgili duygusal rahatsızlıkların çözümlenmesine ve bu anıyla ilişkilendirilmiş araya girişlerin ortadan kaldırılmasına yol açtı. Bu prosedürün sadece danışan olmayanların rahatsız edici düşünceleriyle kalmayıp, aynı zamanda savaş travmasından kurtulan bir kişinin şiddetli rahatsız edici anısı üzerinde de belirgin bir etkisinin olması, Shapiro’yu tanımlanmış Travma Sonrası Stres Bozukluğu’ ndan muzdarip bir popülasyonla kontrollü bir araştırma yürütmek için cesaretlendirdi.
20 yıldan kısa bir sürede, EMDR Terapisi hızlı bir biçimde çift yönlü göz hareketlerinin gözlemlenen bir etkisinden, standartlaşmış bir prosedür olarak Akut Stres ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu’ nun (TSSB) tedavisine yönelik uluslararası kabul görmüş bir yönteme geçmiştir. Bugün EMDR Terapisi, insan acısını hafifletmek için yeni bir paradigma sunan, deneysel anlamda desteklenen bir tedavi olarak küresel bir kabule kavuştu. EMDR tedavisinin yardımıyla milyonlarca insan, doğal ve insan yapımı felaketlerin; motorlu araçlar, tren ve uçak kazaları; iç savaş; savaş travması; terörizm, cinsel taciz, çocukluk istismarı; ciddi ya da son evre hastalık tanısı alma travması, fantom eklem ağrısı; kronik madde bağımlılığı ve bir dizi somatoform bozuklukların etkisini atlattı.
EMDR terapisi esnasında bilinçteki değişimler, deneyimleyenler için EMDR’nin yeniden işlemesi, insan potansiyelimizin bireyler ve türler olarak evrimleşme ve büyüme potansiyeli hakkında ilgi ve saygı uyandıran bir şeyi ortaya çıkartır. EMDR Terapisinin tedavi etkileri deneyimi, içimizde “Acı nereye gitti? Korku, utanç ve öfke nereye gitti? Ben bunların benim parçam olduğunu düşünüyordum. Tüm bunlar olmadan çok daha fazlası mümkün. Şimdi Hareket edebilmek için özgürüm “ diyen bir şeyi uyandırır. Bu deneyim birçokları için ilgi uyandırıcıdır.
EMDR Terapisinin Aşamaları;
Hazırlık aşaması: Bu aşamada danışanların EMDR prosedürlerini anlamalarına ve etkili bir biçimde yeniden işlemeyi destekleyen bilinçli farkındalık tutumlarını geliştirmelerine yardımcı olunur. Danışanların çift yönlü göz hareketlerine veya alternatif çift yönlü uyarım çeşitlerine karşı toleranslarını doğrulamak için çift yönlü uyarım tanıtılır, güvenli yer egzersizi, kaynak yükleme sunularak tepkileri gözlemlenir.
Değerlendirme aşaması: Yeniden işlenicek hedeflerin ana tedavi planı listesi oluşturulur ve listeden seçilen hedef hafıza ile çalışmaya başlanır. Bu aşamanın iki ana hedefi vardır; (1) işlevsel olmayan anı ağının kilit unsurlarına erişmek ve (2) hedefteki rahatsızlık seviyesinin temel ölçümlerini sağlamak. Değerlendirme aşamasında sırayla duyumsal anıya dair imge, negatif kognisyon (olumsuz inanç), pozitif kognisyon (olumlu İnanç). spesifik duygu ve hissedilen rahatsızlığın beden içindeki konumu tespit edilir. Pozitif kognisyona dair inanç (VoC) ve Anının rahatsızlık derecesi (SUD) için temel ölçümler yapılır.
Duyarsızlaştırma aşaması: Bu aşamada uzun süreli, yoğun duygusal tepkiler sırasında danışanlar desteklenir, adaptif bir anı ağı kasıtlı olarak uyarılarak müdahale edilir.
Yerleştirme aşaması: Bu aşamanın amacı, hedef anı ağına yeni bir bakış açısının tam entegrasyonu ile yeniden işlemeyi uzatmak ve tedavi etkilerinin genelleştirilmesini sağlamaktır.
EMDR Terapinin Uygulandığı Rahatsızlıklar;
- Kaygı bozuklukları / Panik atak
- Fobiler
- Taciz, tecavüz, ölüm, işkence, kaza gibi olaylar sonucunda yaşanan stres bozukluğu (Travma Sonrası Stres Bozukluğu)
- Depresyon
- Cinsel işlev bozuklukları
- Yeme bozukluğu
- Uyku bozukluğu
- Fibromiyalji
- Migren
- Kronik ağrılar
- Performans kaygısı
- Stres
Kaynak: Leeds, Andrew M. (2015) Klinisyenler, Süpervizörler ve Danışmanlar İçin Standart EMDR Terapi Protokolleri Hakkında Bir Rehber. Springer Publishing Company, New York.